مجله
اونس طلا چیست و چه کاربردی در قیمت‌گذاری دارد؟
مقدمه
احتمالاً بارها در اخبار اقتصادی، وب‌سایت‌های مالی یا حتی هنگام صحبت با طلافروشان، عبارت “قیمت جهانی اونس طلا” به گوشتان خورده است. این قیمت که معمولاً به دلار آمریکا اعلام می‌شود، به عنوان شاخص اصلی نوسانات بازار طلا در سراسر جهان عمل می‌کند. اما سوال اینجاست که این “اونس” دقیقاً چیست؟ آیا همان اونسی است که در دستورهای آشپزی یا برای اندازه‌گیری وزن‌های روزمره به کار می‌بریم؟ و مهم‌تر از آن، این واحد چه نقشی در تعیین قیمتی که ما برای خرید یک انگشتر یا سکه در ایران می‌پردازیم، ایفا می‌کند؟
اگر به دنبال پاسخ دقیق و شفاف برای سوال “اونس طلا چیست؟” هستید و می‌خواهید بدانید چرا این واحد تا این حد در دنیای طلا اهمیت دارد، با ما همراه باشید. در این مقاله، به طور کامل به معرفی اونس‌طلا، تفاوت آن با اونس معمولی و کاربرد حیاتی آن در قیمت‌گذاری جهانی و داخلی طلا خواهیم پرداخت.
اونس، واحدی با معانی مختلف
اولین نکته‌ای که باید بدانیم این است که واژه “اونس” (Ounce) به تنهایی یک واحد اندازه‌گیری دقیق و یکسان در همه جا نیست. رایج‌ترین اونسی که ما می‌شناسیم، اونس معمولی یا Avoirdupois Ounce نام دارد که عمدتاً در ایالات متحده و بریتانیا برای اندازه‌گیری وزن مواد غذایی و اشیاء روزمره استفاده می‌شود و تقریباً معادل ۲۸.۳۵ گرم است.
اما وقتی صحبت از فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین و همچنین سنگ‌های قیمتی می‌شود، از واحد دیگری به نام اونس تروی (Troy Ounce) استفاده می‌شود.
اونس تروی (Troy Ounce): واحد استاندارد فلزات گران‌بها
بنابراین، پاسخ اصلی به سوال “اونس طلا چیست؟” این است: واحد اندازه‌گیری استاندارد وزن طلا در بازارهای جهانی، اونس تروی است. هر یک اونس تروی طلا دقیقاً معادل ۳۱.۱۰۳۴۷۶۸ گرم است.
بیایید این عدد را کمی مقایسه کنیم:
- ۱ اونس تروی ≈ ۳۱.۱ گرم
- ۱ اونس معمولی ≈ ۲۸.۳۵ گرم
همانطور که می‌بینید، اونس تروی حدود ۱۰ درصد سنگین‌تر از اونس معمولی است. این تفاوت بسیار مهم است و هنگام صحبت در مورد قیمت هر اونس طلا، حتماً باید در نظر گرفته شود که منظور اونس تروی با وزن تقریبی ۳۱.۱ گرم است.
گفته می‌شود نام “تروی” از شهر Troyes در فرانسه گرفته شده که در قرون وسطی یک مرکز تجاری مهم بوده و این واحد وزنی در آنجا برای مبادلات استفاده می‌شده است. بعدها این واحد به طور خاص برای وزن کردن فلزات گران‌بها و داروها (اونس آپوتکری که هم‌وزن اونس تروی است) استاندارد شد.
چرا از اونس تروی برای طلا استفاده می‌شود؟
شاید بپرسید چرا از همان اونس معمولی یا واحد جهانی و ساده‌تری مانند گرم استفاده نمی‌شود؟ دلایل اصلی استفاده از اونس تروی عبارتند از:
- استانداردسازی تاریخی: اونس تروی قرن‌هاست که به عنوان واحد استاندارد وزن در صنعت فلزات گران‌بها به کار می‌رود و این سنت همچنان حفظ شده است.
- پذیرش جهانی: تمامی بازارهای اصلی طلای جهان (مانند لندن، نیویورک، زوریخ، هنگ کنگ) و فعالان این بازارها از اونس تروی به عنوان واحد پایه استفاده می‌کنند. این امر تجارت و قیمت‌گذاری بین‌المللی را تسهیل می‌کند.
- سنت و عرف بازار: این واحد به قدری در ساختار بازار طلا ریشه دوانده که تغییر آن به یک واحد دیگر (مانند گرم) نیازمند هماهنگی جهانی گسترده و پیچیده‌ای خواهد بود.
نقش اونس طلا در قیمت‌گذاری جهانی
مهم‌ترین کاربرد اونس تروی، نقشی است که در قیمت‌گذاری جهانی طلا ایفا می‌کند. قیمتی که به عنوان “قیمت لحظه‌ای طلا” یا “Spot Price” در بازارهای مالی و رسانه‌ها اعلام می‌شود، معمولاً به دلار آمریکا به ازای هر اونس تروی طلا (USD/oz) بیان می‌شود.
این قیمت در بازارهای عمده‌ای مانند بورس کالای نیویورک (COMEX) و بازار شمش لندن (LBMA) بر اساس عرضه و تقاضای جهانی، شرایط اقتصادی کلان (مانند نرخ بهره، تورم)، ارزش دلار، رویدادهای ژئوپلیتیکی و حجم معاملات لحظه‌ای تعیین می‌شود.
قیمت جهانی اونس طلا به عنوان یک شاخص یا معیار (Benchmark) برای قیمت‌گذاری طلا در تمام بازارهای محلی در سراسر دنیا عمل می‌کند.
(به عنوان مثال، در زمان نگارش این متن در اواخر آوریل ۲۰۲۵، قیمت جهانی طلا در محدوده‌ی ۲۳۰۰ دلار به ازای هر اونس تروی در نوسان است. لطفاً توجه داشته باشید که این قیمت دائماً در حال تغییر است و برای اطلاع از قیمت دقیق باید به منابع معتبر قیمت لحظه‌ای مراجعه کنید).
چگونه قیمت اونس جهانی به قیمت طلای داخلی تبدیل می‌شود؟
اینجاست که موضوع برای ما در ایران ملموس‌تر می‌شود. قیمتی که ما برای خرید یک گرم طلای ۱۸ عیار در بازار داخلی می‌پردازیم، مستقیماً از قیمت جهانی اونس طلا تأثیر می‌پذیرد. فرایند کلی تبدیل به شرح زیر است:
- قیمت جهانی اونس‌طلا به دلار (USD/oz): قیمت معیار را از منابع معتبر به دست می‌آوریم.
- تبدیل به ریال: قیمت دلاری هر اونس طلا را در نرخ روز دلار به ریال (معمولاً نرخ دلار در بازار آزاد) ضرب می‌کنیم. حاصل، قیمت تقریبی ۳۱.۱۰۳ گرم طلای خالص (۲۴ عیار) به ریال است. قیمت ریالی یک اونس = قیمت دلاری اونس * نرخ دلار به ریال
- محاسبه قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار: قیمت ریالی به دست آمده در مرحله قبل را بر وزن دقیق اونس تروی (۳۱.۱۰۳۴۷۶۸) تقسیم می‌کنیم تا قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار به ریال به دست آید. قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار = قیمت ریالی یک اونس / 31.1034768
- محاسبه قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار: از آنجایی که طلای رایج در بازار ایران ۱۸ عیار است (یعنی ۷۵٪ خلوص دارد)، قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار را در ۰.۷۵ (یا ۱۸/۲۴) ضرب می‌کنیم. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار = قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار * 0.75
مثال ساده (با اعداد فرضی):
فرض کنید قیمت جهانی اونس طلا ۲۳۰۰ دلار و نرخ دلار در بازار آزاد ۶۰۰۰۰ تومان (۶۰۰,۰۰۰ ریال) باشد.
- قیمت ریالی یک اونس = ۲۳۰۰ * ۶۰۰,۰۰۰ = ۱,۳۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
- قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار = ۱,۳۸۰,۰۰۰,۰۰۰ / ۳۱.۱۰۳۵ ≈ ۴۴,۳۶۸,۰۰۰ ریال (حدود ۴ میلیون و ۴۳۶ هزار تومان)
- قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار = ۴۴,۳۶۸,۰۰۰ * ۰.۷۵ ≈ ۳۳,۲۷۶,۰۰۰ ریال (حدود ۳ میلیون و ۳۲۷ هزار تومان)
نکات مهم:
- این محاسبات قیمت پایه طلا را به دست می‌دهد. قیمت نهایی در بازار ممکن است به دلیل عواملی مانند هزینه‌های ضرب سکه، اجرت ساخت جواهرات، سود فروشنده، هزینه‌های واردات/صادرات و میزان عرضه و تقاضای لحظه‌ای در بازار داخلی، کمی متفاوت باشد.
- در بازار ایران از واحد “مثقال” نیز استفاده می‌شود (هر مثقال شرعی برابر با ۴.۶۰۸ گرم طلای ۱۷ عیار یا خلوص ۷۰۵ است)، اما محاسبه بر اساس گرم و تبدیل از قیمت اونس، روشی مستقیم‌تر و قابل فهم‌تر برای ارتباط با قیمت جهانی است.
اونس طلا فقط برای قیمت‌گذاری نیست
علاوه بر نقش کلیدی در قیمت‌گذاری، طلا به صورت فیزیکی نیز در واحدهای اونس تروی خرید و فروش می‌شود، به خصوص برای اهداف سرمایه‌گذاری:
- شمش‌های یک اونسی: شمش‌های کوچک با وزن دقیق ۱ اونس تروی (۳۱.۱ گرم) بسیار محبوب هستند.
- سکه‌های یک اونسی: بسیاری از سکه‌های معروف سرمایه‌گذاری در جهان مانند عقاب آمریکایی (American Eagle)، برگ افرا کانادا (Canadian Maple Leaf)، کروگراند آفریقای جنوبی (Krugerrand) و فیلارمونیک اتریش (Austrian Philharmonic) معمولاً در وزن ۱ اونس تروی ضرب می‌شوند (اغلب با خلوص ۲۴ یا ۲۲ عیار).
- اوزان دیگر: همچنین شمش‌ها و سکه‌ها در اوزان کسری از اونس (مانند ۱/۲ اونس، ۱/۴ اونس، ۱/۱۰ اونس) و همچنین شمش‌های بزرگ‌تر (مانند ۱۰۰ گرم، ۱ کیلوگرم یا شمش‌های ۴۰۰ اونسی استاندارد Good Delivery لندن) نیز معامله می‌شوند.
نتیجه‌گیری: اهمیت درک اونس طلا
پس به طور خلاصه، پاسخ سوال “اونس طلا چیست؟” مشخص شد: منظور اونس تروی با وزن تقریبی ۳۱.۱ گرم است که واحد استاندارد جهانی برای وزن کردن و قیمت‌گذاری طلا و سایر فلزات گران‌بها محسوب می‌شود.
قیمت جهانی طلا که معیار اصلی نوسانات این بازار است، به صورت دلار بر اونس تروی (USD/oz) اعلام می‌شود. درک این واحد و نحوه تبدیل آن به قیمت‌های رایج در بازار داخلی (مانند قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار) به شما کمک می‌کند تا تحلیل دقیق‌تری از وضعیت بازار داشته باشید، اخبار را بهتر دنبال کنید و هنگام خرید یا فروش طلا، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید. دنبال کردن قیمت جهانی اونس‌طلا، اولین قدم برای فهمیدن روندهای کلی بازار این فلز ارزشمند است.
آیا مفهوم اونس طلا و نقش آن در قیمت‌گذاری برای شما روشن شد؟ اگر سوال یا تجربه‌ای در این زمینه دارید، حتماً در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. در اولین فرصت ممکن پاسخ گوی شما عزیزان خواهیم بود.